ഹിന്ദു മതത്തിലെ ശാക്തേയ ആരാധനാ സമ്പ്രദായം അഥവാ ശക്തി മതം: പഠനം

ശക്തി മതത്തിൻ്റെ ആധുനിക വ്യാഖ്യാനങ്ങളായി ഫെമിനിസത്തേയും സ്ത്രീ ശാക്തീകരണത്തേയും കാണുന്നു!ഇക്കോ ഫെമിനിസത്തിൻ്റേയും  പരിസ്ഥിതി വാദത്തിൻ്റെയും അതേപോലെ ഉൾക്കൊള്ളലിൻ്റേയും സാമൂഹിക നീതിയുടേയും ഒക്കെ ഉറവിട കേന്ദ്ര സ്ഥാനമായി ശക്തി മതത്തെ കാണാൻ സാധിക്കും! മതാന്തര സംവാദവും താരതമ്യ ആത്മീയതയും ശക്തി മതം  ശ്രദ്ധ ചെലുത്തിയ മറ്റൊരു ആധുനിക മൂല്യ ബോധമാണ് !

ഹിന്ദുമതം ഒരു സെമിറ്റിക് മതമല്ല. മിഡിൽ ഈസ്റ്റിൽ ഉത്ഭവിച്ച ഏകദൈവ മതങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടമാണ് സെമിറ്റിക് മതങ്ങൾ. 

1. യഹൂദ മതം

2. ക്രിസ്തു മതം

3. ഇസ്ലാം മതം

ഇവ മൂന്നും സെമിറ്റിക് മതങ്ങളുടെ ഗണത്തിൽ പെടുന്നു. ഈ മതങ്ങൾ ചില പ്രത്യേകതകൾ പങ്കിടുന്നു:

ഏകദൈവ വിശ്വാസം, അബ്രഹാമിക് വേരുകൾ, യഥാക്രമം തോറ, ബൈബിൾ, ഖുറാൻ എന്നീ പുണ്യ ഗ്രന്ഥങ്ങളെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയുള്ള വേദ പാരമ്പര്യം, പ്രവാചക പാരമ്പര്യങ്ങൾ എന്നിവ ഈ മതങ്ങളിൽ പ്രകടമാണ്! 

മറുവശത്ത്, ഹിന്ദുമതം ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിൽ ഉത്ഭവിച്ച ഒരു ഇന്തോ-യൂറോപ്യൻ മതമാണ്. 

ബഹുദൈവ വിശ്വാസം , അബ്രഹാമിക് ഇതര വേരുകൾ, അതായത് വ്യതിരിക്തമായ പുരാണങ്ങളും ചരിത്രവും, വേദങ്ങൾ, ഉപനിഷത്തുകൾ, പുരാണങ്ങൾ എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയുള്ള വേദ പാരമ്പര്യങ്ങൾ,  വൈവിധ്യമാർന്നതും ദാർശനികവും ദൈവ ശാസ്ത്ര പരവുമായ വീക്ഷണങ്ങൾ (ഉദാ. അദ്വൈതം, വിശിഷ്ടാദ്വൈതം, ഭക്തി) എന്നിവ ഹിന്ദു മതത്തിൻ്റെ സവിശേഷതയാണ്. 

ഹിന്ദുമതം സെമിറ്റിക് മതങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള മറ്റ് മതങ്ങളുമായി ഇടപഴകുകയും സ്വാധീനിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, അത് വ്യതിരിക്തവും വേറിട്ടതുമായ ഒരു മത പാരമ്പര്യമാണ്.

ഹൈന്ദവ സംസ്കാരം അല്ലെങ്കിൽ സനാതനധർമ്മം ഒൻപതു മതങ്ങളും, അനേകം പ്രകൃതി മതങ്ങളും ഉപ മതങ്ങളും ആത്മാരാധനകളും ഗോത്രാചാരങ്ങളും ചേർന്നതാണ്. അതിൽ പ്രധാനമായവ:

1.ശൈവം

2. വൈഷ്ണവം

3. ശാക്തേയം

4.സൌരം

5.കൌമാരം

6.ഗാണപത്യം

7. ചാർവാകം 

എന്നിവയാണ്. ഈ അനേക മതങ്ങളും വിശ്വാസങ്ങളും തന്നെയാണ് ഹിന്ദുമതത്തെ മറ്റു അഭാരതീയ മതങ്ങളിൽ നിന്നും വ്യത്യസ്തമാക്കുന്നതും. 

ജീവാത്മാവായ മനുഷ്യൻ പരമാത്മാവിൽ ലയിക്കുന്ന പ്രക്രീയയായ മോക്ഷ പ്രാപ്തിയാണ് ഹിന്ദു ധർമ്മത്തിന്റെ മുഖ്യ ലക്ഷ്യമായി വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്. ചിലർ ബൗദ്ധ-ജൈന മതങ്ങളെയും ഹിന്ദു ധർമത്തിന്റെ ഭാഗമായി കണക്കാക്കുന്നു. ദ്രാവിഡ മതം, താന്ത്രിക മതം, ബ്രാഹ്മണ/വൈദിക മതം തുടങ്ങി ഗോത്രാചാരങ്ങൾ വരെ ചേർന്നതാണ് ഇന്നത്തെ ഹിന്ദു ധർമ്മം എന്ന് പറയാം. ഏകദൈവ, ബഹു ദേവത വിശ്വാസം മുതൽ നിരീശ്വരവാദം വരെയുള്ള വൈവിധ്യങ്ങൾ ഇതിൽ കാണാം.

ഹിന്ദു മതമെന്ന കൺസോർഷ്യത്തിലെ ഒരു  പ്രധാന മതമായ ശക്തി മതത്തെ സംബന്ധിച്ചാണ് ഇവിടെ പ്രതിപാദിക്കുന്നത്!

ആദിപരാശക്തി അല്ലെങ്കിൽ ദേവി എന്നറിയപ്പെടുന്ന ദിവ്യ സ്ത്രീ ലിംഗത്തിൻ്റെ ആരാധനയിലും ബഹുമാനത്തിലും ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന ഹിന്ദു മതത്തിൻ്റെ ഒരു പാരമ്പര്യമാണ് ശാക്തേയ സമ്പ്രദായം! ദേവിയുടെ പവിത്രമായ ശക്തിയെ ആത്യന്തിക യാഥാർത്ഥ്യമായി ആഘോഷിക്കുന്ന ശക്തവും സങ്കീർണ്ണവുമായ ഒരു തത്വ ശാസ്ത്രമാണിത്. 

ശക്തി മതത്തിൻ്റെ പ്രധാന വശങ്ങൾ എന്തെന്ന് പരിശോധിക്കാം:

ദേവി ആരാധന  : ശക്തിയെ പരമോന്നത ദേവതയായി കണക്കാക്കുന്നു. കാളി, ലക്ഷ്മി, സരസ്വതി തുടങ്ങിയ വിവിധ ദേവതകളെ അവളുടെ ശക്തിയുടെ പ്രകടനങ്ങളായി ആരാധിക്കുന്നു.

സ്ത്രീ ലിംഗ തത്വം  : ശക്തി മതം പ്രപഞ്ചത്തിലെ സ്ത്രീ തത്വത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുന്നു. ദേവിയുടെ സൃഷ്ടി പരവും പരിപോഷിപ്പിക്കുന്നതും രൂപാന്തരപ്പെടുത്തുന്നതുമായ വശങ്ങൾ തിരിച്ചറിയുന്നു.

തന്ത്രാഭ്യാസങ്ങൾ  : ദൈവിക സ്ത്രീത്വവുമായി ബന്ധപ്പെടുന്നതിനും ആത്മീയ വളർച്ച കൈവരിക്കുന്നതിനുമായി ശക്തി മതം താന്ത്രിക ചടങ്ങുകൾ, യോഗ, ധ്യാനം എന്നിവ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

അദ്വൈത വാദം  : ശക്തി മതം പലപ്പോഴും ദ്വന്ദ്വമല്ലാത്ത തത്വ ചിന്തകളെ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. വിഷയവും വസ്തുവും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസങ്ങളെ മറികടക്കുന്ന പരമമായ യാഥാർത്ഥ്യമായി ദേവിയെ കാണുന്നു.

ഗ്രന്ഥപരമായ വേരുകൾ  : ദേവീ മാഹാത്മ്യം, ദേവീ ഭാഗവത പുരാണം, താന്ത്രിക ഗ്രന്ഥങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ വിവിധ ഹൈന്ദവ ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ നിന്ന് ശക്തി മതം ആരാധനാ ക്രമങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.

ശക്തി മതത്തിന് വിവിധ ഉപ പാരമ്പര്യങ്ങളും പ്രാദേശിക വ്യതിയാനങ്ങളും ഉണ്ട്.  എന്നാൽ അതിൻ്റെ കാതലായ സാരാംശം സൃഷ്ടിയുടെയും ഉപ ജീവനത്തിൻ്റെയും പരിവർത്തനത്തിൻ്റെയും ഉറവിടമായി ദൈവിക സ്ത്രീത്വത്തെ ആഘോഷിക്കുന്നതിലാണ്.

രണ്ടും വിശാലമായ ഹിന്ദു പാരമ്പര്യത്തിൻ്റെ ഭാഗമാണെങ്കിലും, ശക്തി മതവും ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതവും പല തരത്തിൽ വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. 

ശാക്തേയം അഥവാ ശക്തിസം ആത്യന്തിക യാഥാർത്ഥ്യമായി ശക്തി ദേവിയെ (ദേവി) ആരാധിക്കുന്നതിനെ ഊന്നിപ്പറയുന്നു. എന്നാൽ,  ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദു മതമാകട്ടെ ബ്രാഹ്മണനെ ആത്യന്തിക യാഥാർത്ഥ്യമായി കണ്ട്, വിഷ്ണു അല്ലെങ്കിൽ ശിവൻ പോലുള്ള ഒരു പുരുഷ ദേവതയെ ആരാധിക്കുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

ശക്തി വാദത്തിൽ പറയുന്ന പ്രപഞ്ച ശാസ്ത്രം, ദേവി      ശക്തിയുടെയും ഊർജ്ജത്തിൻ്റെയും പ്രകടനമായി പ്രപഞ്ചത്തെ കാണുന്നുവെന്നാണ് ! എന്നാൽ, ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതം പറയുന്നത് പ്രപഞ്ചത്തെ ബ്രാഹ്മണൻ്റെ ഇച്ഛയുടെയും സൃഷ്ടിയുടെയും പ്രകടനമായി കാണുന്നുവെന്നാണ് ! 

ആചാരങ്ങളുടേയും അനുഷ്ഠാനങ്ങളുടേയും     കാര്യത്തിൽ ശക്തിസം, ദൈവിക സ്ത്രീത്വവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് താന്ത്രിക ചടങ്ങുകൾ, യോഗ, ധ്യാനം എന്നിവ ഉൾക്കൊള്ളുമ്പോൾ,  ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദു മതമാകട്ടെ പ്രാപഞ്ചിക ക്രമം നിലനിർത്തുന്നതിനും ദൈവങ്ങളെ പ്രീതിപ്പെടുത്തുന്നതിനുമായി വൈദിക ആചാരങ്ങൾ, യാഗങ്ങൾ, പൂജ (ആരാധന) എന്നിവയ്ക്ക് ഊന്നൽ നൽകുന്നു.

ശക്തിസത്തിൽ തിരുവെഴുത്തിനാധാരം താന്ത്രിക ഗ്രന്ഥങ്ങൾ, ദേവീ മാഹാത്മ്യം, മറ്റ് ദേവത കേന്ദ്രീകൃത ഗ്രന്ഥങ്ങൾ എന്നിവയാകുമ്പോൾ ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതം വേദങ്ങൾ, ഉപനിഷത്തുകൾ, ബ്രാഹ്മണങ്ങൾ എന്നിവയെ പ്രാഥമിക ഗ്രന്ഥങ്ങളായി കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു.

ദാർശനിക ദിശാ ബോധത്തിൻ്റെ കാര്യത്തിൽ ശക്തിസം പലപ്പോഴും ദ്വന്ദ്വമല്ല. ശക്തിയെ വ്യത്യാസങ്ങൾക്കപ്പുറമുള്ള ആത്യന്തിക യാഥാർത്ഥ്യമായി കാണുന്നു. എന്നാൽ, ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദു മതമാകട്ടെ  ദ്വന്ദാത്മകവും (വ്യക്തിത്വത്തിനും ദൈവത്തിനും ഊന്നൽ നൽകൽ) ദ്വൈതമല്ലാത്തതും (ആത്യന്തിക യാഥാർത്ഥ്യമായി ബ്രഹ്മത്തിന് ഊന്നൽ നൽകൽ) ആകുന്നു!

സാമൂഹിക സാംസ്കാരിക വശങ്ങൾ നോക്കിയാൽ     ശക്തി മതത്തിൽ  സ്ത്രീ ഗുരുക്കന്മാരുടെയും സാധകരുടെയും സന്യാസിമാരുടെയും ശക്തമായ പാരമ്പര്യമുണ്ട്. എന്നാൽ, ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതം ചരിത്രപരമായി, പുരുഷ മേധാവിത്വപരമായ പുരോഹിത-പണ്ഡിത പാരമ്പര്യമുള്ളവയാണ് !

പ്രാദേശിക  വ്യതിയാനങ്ങൾ നോക്കിയാൽ,  ശക്തിമതത്തിന് കിഴക്കൻ, വടക്കുകിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ബംഗാളിലും അസമിലും ശക്തമായ വേരുകളുണ്ടന്ന് കാണാം ! എന്നാൽ, ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതത്തിന്  ഇന്ത്യയിലുടനീളവും അതിനപ്പുറവും വ്യത്യാസങ്ങളുള്ള വിശാലമായ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ സാന്നിധ്യമുണ്ട്.

ഈ വ്യത്യാസങ്ങൾ കേവലമല്ല. കാലക്രമേണ പരിണമിച്ചു, രണ്ട് പാരമ്പര്യങ്ങളും പരസ്പരം സ്വാധീനിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അവ ഹിന്ദു തത്ത്വചിന്ത, സമ്പ്രദായം, ഭക്തി എന്നിവയോടുള്ള വ്യത്യസ്തമായ സമീപനങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.

വൈദിക മതം അഥവാ ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതം ഒരു പ്രത്യേക പാരമ്പര്യമായി ശക്തിയിസത്തേക്കാൾ പഴക്കമുള്ളതായി പൊതുവെ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദു മതത്തിൻ്റെ വേരുകൾ വേദ കാലഘട്ടത്തിലാണ് (ബിസിഇ 1500 - ബിസിഇ 500). വേദങ്ങളാണ് ഏറ്റവും പഴയ ഹിന്ദു ഗ്രന്ഥങ്ങൾ. വൈദിക പാരമ്പര്യം ഒന്നിലധികം ദേവന്മാരുടെയും ദേവതകളുടെയും ആരാധനയ്ക്ക് ഊന്നൽ നൽകിയിരുന്നു. എന്നാൽ ഇന്ദ്രൻ, അഗ്നി, വരുണൻ തുടങ്ങിയ പുരുഷ ദേവതകളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു. ബ്രഹ്മം ആത്യന്തികമായ യാഥാർത്ഥ്യമെന്ന സങ്കൽപ്പം ഉദയം ചെയ്തത് ഉപനിഷദ് കാലഘട്ടത്തിലാണ് (ബിസിഇ 800 - ബിസിഇ 400).

ശക്തി മതം, ഒരു പ്രത്യേക പാരമ്പര്യമെന്ന നിലയിൽ, പിന്നീട്, ഏകദേശം CE അഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിൽ, താന്ത്രിക ആചാരങ്ങളുടെ ഉദയത്തോടും ശക്തി ദേവിയുടെ ആരാധനയോടും കൂടി ഉയർന്നു വന്നു. എന്നിരുന്നാലും, കാളി, ലക്ഷ്മി, സരസ്വതി തുടങ്ങിയ ദേവതകളുടെ ആരാധനയുടെ വേരുകൾ വേദ കാലഘട്ടത്തിലാണ്. ദേവതാരാധന പുരാതന ഇന്ത്യൻ സംസ്കാരത്തിൻ്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമായിരുന്നു.

ഏകദേശ ടൈം ലൈനുകൾ പരിശോധിച്ചാൽ കാണാൻ സാധിക്കുന്നത്: വേദ കാലഘട്ടത്തിൽ (1500 BCE - 500 BCE) ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതം രൂപപ്പെടാൻ തുടങ്ങുന്നു. ഉപനിഷദ് കാലഘട്ടത്തിൽ (800 BCE - 400 BCE) ബ്രാഹ്മണ സങ്കൽപ്പം ഉയർന്നുവരുന്നു.

ഇതിഹാസ കാലഘട്ടത്തിൽ (400 BCE - 500 CE) ദേവി ആരാധന തുടരുന്നുവെങ്കിലും ഒരു വ്യതിരിക്തമായ ശാക്തേയ പാരമ്പര്യം രൂപപ്പെട്ടിട്ടില്ല! 

താന്ത്രിക കാലഘട്ടത്തിൽ (500 CE - 1200 CE) ശക്തി മതം ഒരു പ്രത്യേക പാരമ്പര്യമായി ഉയർന്നുവരുന്നു. ദേവതാരാധനയ്ക്കും താന്ത്രിക സമ്പ്രദായങ്ങൾക്കും പ്രാധാന്യം നൽകുന്നു.

ഈ പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ പരിണാമം ക്രമാനുഗതമായ ഒരു പ്രക്രിയ ആയിരുന്നു!

ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതവും ശക്തി മതവും പരസ്പരം സ്വാധീനിച്ചിട്ടുണ്ട്. അവയുടെ ചരിത്രങ്ങൾ പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

ദൈവിക സ്ത്രീലിംഗത്തിൻ്റെ ആരാധനയായ ശക്തിസം, ഇന്ത്യയിലും പുറത്തുമുള്ള വിവിധ സംസ്കാരങ്ങളും സമൂഹങ്ങളും ആചരിച്ചു വരുന്നു. ശക്തി മതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചില പ്രധാന മേഖലകളെ ചൂണ്ടിക്കാട്ടാം: 

തന്ത്രജ്ഞർ  : CE അഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഉയർന്നുവന്ന താന്ത്രിക പാരമ്പര്യങ്ങൾ, ശക്തി ദേവിയുടെ ആരാധനയ്ക്ക് ഊന്നൽ നൽകി.

തമിഴ് ആളുകൾ  : ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് തമിഴ്‌നാട്ടിൽ, ശക്തി മതത്തിന് ഒരു നീണ്ട ചരിത്രമുണ്ട്. കാളി, ലക്ഷ്മി, സരസ്വതി തുടങ്ങിയ ദേവതകൾ  അവിടെ ആരാധിക്കപ്പെടുന്നു.

ബംഗാളികൾ  : കിഴക്കൻ ഇന്ത്യയിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ബംഗാളിൽ, ശക്തി മതം സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തിൻ്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ്. ഇവർ കാളി, ദുർഗ തുടങ്ങിയ ദേവതകളെ ആരാധിക്കുന്നു.

കാശ്മീരികൾ  : കാശ്മീരിൽ, ശക്തി മതത്തിന് സമ്പന്നമായ ഒരു പാരമ്പര്യമുണ്ട്. ഇവർ കാളി, ഭുവനേശ്വരി തുടങ്ങിയ ദേവതകളെ ആരാധിക്കുന്നു.

ശ്രീലങ്കക്കാർ  : ശ്രീലങ്കയിൽ, കാളി, പട്ടിനി തുടങ്ങിയ ദേവതകളെ  ശക്തി മതത്തിൻ്റെ ഭാഗമായി നൂറ്റാണ്ടുകളായി ആരാധിച്ചു വരുന്നു.

നേപ്പാളികൾ  : നേപ്പാളിൽ, കാളി, ലക്ഷ്മി, സരസ്വതി തുടങ്ങിയ ദേവതകളെ ആരാധിക്കുന്ന സാംസ്കാരിക ഘടനയുടെ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ് ശക്തി.

ഇന്തോനേഷ്യക്കാർ  : ഇന്തോനേഷ്യയിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് ബാലിയിൽ, ശക്തി മതം പ്രാദേശിക ഹിന്ദു പാരമ്പര്യത്തെ സ്വാധീനിച്ചിട്ടുണ്ട്. ദുർഗ, കാളി തുടങ്ങിയ ദേവതകൾ അവിടെ  ആരാധിക്കപ്പെടുന്നു.

ആദിവാസി സമൂഹങ്ങൾ  : ഇന്ത്യയിലെ വിവിധ ഗോത്ര സമുദായങ്ങളായ സാന്തലുകൾ, ഗോണ്ടുകൾ എന്നിവയ്ക്ക് അവരുടേതായ ശാക്തേയ പാരമ്പര്യങ്ങളുണ്ട്.

കൂടാതെ പല പ്രാദേശികമായ പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ സമന്വയത്തിലൂടെയും കാലക്രമേണ  ശക്തി മതം വികസിച്ചു !

ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദു മതത്തിൻ്റെ ശക്തമായ സാന്നിധ്യം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, ശക്തി മതം പല കാരണങ്ങളാൽ ഹിന്ദു മതത്തിനുള്ളിൽ ഒരു പ്രത്യേക പാരമ്പര്യമായി ഉയർന്നുവന്നു:

പ്രാദേശികമായ പാരമ്പര്യങ്ങൾ  : ഇന്ത്യയുടെ വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിൽ വ്യാപകമായിരുന്ന പ്രാദേശിക ദേവതാരാധനയിൽ നിന്നും ഫെർട്ടിലിറ്റി കൾട്ടുകളിൽ നിന്നും ശക്തി മതം ഉടലെടുത്തു. ചാതുർവർണ്യത്തിന് പുറത്തായിരുന്നതിനാൽ ഈ പാരമ്പര്യങ്ങൾ ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതത്തിൽ പൂർണ്ണമായി ഉൾപ്പെടുത്തിയിരുന്നില്ല.

താന്ത്രിക സ്വാധീനങ്ങൾ  : CE അഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഉടലെടുത്ത താന്ത്രിക സമ്പ്രദായങ്ങളും തത്വ ചിന്തകളും ദൈവിക സ്ത്രീ ലിംഗത്തെയും ദേവതയുടെ ശക്തിയെയും ആരാധിക്കുന്നതിന് ഊന്നൽ നൽകി. ഇത് ശക്തി മതത്തിൻ്റെ വികാസത്തെ സ്വാധീനിച്ചു.

സ്ത്രീ ലിംഗ തത്വം  : ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതത്തിൽ പൂർണ്ണമായി പ്രതിനിധീകരിക്കാത്ത സ്ത്രീ തത്വത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ശക്തി മതം ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു. ദൈവികതയെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ സന്തുലിതമായി മനസ്സിലാക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നവരെ ഇത് ആകർഷിച്ചു.

ജനപ്രിയവും നാടോടി പാരമ്പര്യങ്ങളും  : ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതവുമായി എല്ലായ്‌പ്പോഴും യോജിച്ചിട്ടില്ലാത്ത ജനകീയവും നാടോടി പാരമ്പര്യങ്ങളിൽ നിന്നും  ഉരുത്തിരിഞ്ഞതാണ് ശക്തിസം. ഇത് ശക്തി മതത്തെ വിശാലമായ പ്രേക്ഷകരുമായി ബന്ധിപ്പിക്കാൻ സഹായിച്ചു.

ദാർശനികവും ആത്മീയവുമായ ആവശ്യങ്ങൾ  : ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദുമതം പൂർണ്ണമായി നിറവേറ്റാത്ത ദാർശനികവും ആത്മീയവുമായ ആവശ്യങ്ങളെ ശക്തി മതം അഭിസംബോധന ചെയ്തു. അതായത് ആത്യന്തിക യാഥാർത്ഥ്യമായി ദേവിയെ ഊന്നിപ്പറയുക, ഭക്തിയുടെ (ഭക്തി) പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുക എന്നിവ കൃത്യമായി നിറവേറ്റപ്പെട്ടു!

സാമൂഹികവും സാംസ്കാരികവുമായ ഘടകങ്ങൾ  : ഭക്തി പ്രസ്ഥാനങ്ങളുടെ (ഭക്തി) ഉയർച്ചയും ഇസ്‌ലാമിൻ്റെയും ബുദ്ധമതത്തിൻ്റെയും സ്വാധീനം ഉൾപ്പെടെയുള്ള സാമൂഹികവും സാംസ്‌കാരികവുമായ മാറ്റങ്ങളുടെ ഒരു കാലഘട്ടത്തിലാണ് ശക്തിസം ഉയർന്നുവന്നത്. ഇത് ഹിന്ദു പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ പുനർമൂല്യനിർണ്ണയത്തിനും ശക്തി മതം പോലുള്ള പുതിയ രൂപങ്ങളുടെ ആവിർഭാവത്തിനും കാരണമായി.

ഭൂമിശാസ്ത്രപരവും ഭാഷാപരവുമായ ഘടകങ്ങൾ  : ബംഗാൾ, അസം, തമിഴ്‌നാട് തുടങ്ങിയ പ്രദേശങ്ങളിൽ ശക്തി മതം വികസിച്ചു. അവിടെ പ്രാദേശിക ഭാഷകളും സംസ്കാരങ്ങളും പാരമ്പര്യം രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചു.

ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദു മതത്തിൻ്റെ സാന്നിധ്യം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, ഹിന്ദു മതത്തിനുള്ളിലെ ഒരു പ്രത്യേക പാരമ്പര്യമായി ശക്തി മതത്തിൻ്റെ ആവിർഭാവത്തിന് ഈ ഘടകങ്ങൾ കാരണമായി.

ഈഴവ സമുദായവും ശാക്തേയ ആരാധാനാ സമ്പ്രദായവും

ഹിന്ദു മത വിശ്വാസികളായ ഇഴവ സമുദായം മറ്റ് കേരളീയ ഹൈന്ദവരേപ്പോലെ പരമ്പരാഗതമായി ശാക്തേയ മതമാണ് പിന്തുടർന്നത്. ചാമുണ്ഡി, കാളി, മുത്തപ്പൻ, അയ്യപ്പൻ, മുരുകൻ തുടങ്ങിയ ദ്രാവിഡ കുല ദൈവങ്ങളെ ശാക്തേയ വിധിയിൽ കുലാചാരത്തോടെ ഈഴവർ ആരാധിച്ചു വന്നിരുന്നു. ശ്രീലങ്കൻ ജനിതക പാരമ്പര്യം ചൂണ്ടിക്കാട്ടപ്പെടുന്ന ഈഴവ സമുദായക്കാരിൽ അതുകൊണ്ട് തന്നെ പിൽക്കാലത്ത് ഗണ്യമായി ബുദ്ധ മത സ്വാധീനം വന്നതായി കരുതപ്പെടുന്നു.  ബ്രാഹ്മണ ഹിന്ദു മതത്തിൻ്റെ പ്രഭാവത്തിൽ ബുദ്ധമതം ക്ഷയിച്ചെങ്കിലും ചാതുർവർണ്യത്തിന് പുറത്തായിരുന്ന ഈഴവ സമുദായക്കാർ ശാക്തേയ മതത്തിൽ വിശ്വസിച്ചു  പോന്നു ! ആധുനിക കാലത്ത് ശ്രീനാരായണഗുരുവിന്റെ സ്വാധീനം ഈഴവർക്കിടയിൽ ശാക്തേയ ആചാരങ്ങളെ ക്രമേണ ഇല്ലാതാക്കി. ഭദ്ര കാളിയായിരുന്നു പ്രധാന കുല ദൈവം. ശബരിമല ശാസ്‌താവാണ്‌ ഈഴവർക്കു പ്രിയങ്കരനായ മറ്റൊരു ദൈവം

ശ്രീനാരായണ ഗുരു (1856-1928) ഈഴവ സമുദായത്തിൻ്റെ ശക്തി മത പാരമ്പര്യത്തെ പല കാരണങ്ങളാൽ പിന്തുണച്ചില്ല. അതിന് കാരണമായി ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നത് ചുവടെ സൂചിപ്പിക്കുന്നവയാണ്: 

ജാതി ആചാരങ്ങൾ നിരാകരിക്കൽ  : അന്ധ വിശ്വാസങ്ങളായി താൻ കരുതിയിരുന്ന ജാതി മത ആചാരങ്ങളും അനുഷ്ഠാനങ്ങളും ഇല്ലാതാക്കി ഈഴവ സമുദായത്തെ നവീകരിക്കാനാണ് നാരായണ ഗുരു ശ്രമിച്ചത്. താന്ത്രിക അനുഷ്ഠാനങ്ങളിലും ദേവീ ആരാധനയിലും ഊന്നൽ നൽകുന്ന ശക്തിസം അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ദർശനവുമായി പൊരുത്തപ്പെടാത്തതായി കണ്ടു.

അദ്വൈത വേദാന്തത്തിനു വേണ്ടിയുള്ള വക്താവ്  : ദ്വൈതത്വമില്ലാത്തതും ബ്രഹ്മത്തിൻ്റെ പരമമായ യാഥാർത്ഥ്യവും ഊന്നിപ്പറയുന്ന ദാർശനിക പാരമ്പര്യമായ അദ്വൈത വേദാന്തമാണ് നാരായണ ഗുരുവിനെ സ്വാധീനിച്ചത്. ശക്തി മതത്തിൻ്റെ ഭക്തിയും ദ്വൈതവുമായ വശങ്ങളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായ ഈ തത്വ ചിന്ത സ്വീകരിക്കാൻ അദ്ദേഹം തൻ്റെ അനുയായികളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു.

സാമൂഹ്യ പരിഷ്കരണത്തിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു : നാരായണ ഗുരുവിൻ്റെ പ്രാഥമിക ശ്രദ്ധ സാമൂഹിക പരിഷ്കരണത്തിലായിരുന്നു. പ്രത്യേകിച്ച്, ജാതിയും തൊട്ടുകൂടായ്മയും ഉന്മൂലനം ചെയ്യുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലായിരുന്നു. ഈ ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വ്യതി ചലനമായിട്ടോ അല്ലെങ്കിൽ നിലവിലുള്ള സാമൂഹിക ശ്രേണിയെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതായിട്ടോ ഗുരു ശാക്തേയ  സമ്പ്രദായത്തെ കണ്ടിരിക്കാം.

ബ്രാഹ്മണ പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ സ്വാധീനം  : നാരായണ ഗുരു ബ്രാഹ്മണ പാരമ്പര്യങ്ങളിൽ വിദ്യാഭ്യാസം നേടിയിരുന്നു. ചിലപ്പോൾ "താഴ്ന്ന" അല്ലെങ്കിൽ കൂടുതൽ "ആദിമ" ആരാധനാ രീതിയായി കാണപ്പെട്ടിരുന്ന ശക്തി മതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഗുരുവിൻ്റെ വീക്ഷണങ്ങളും ധാരണയും ഒരു പക്ഷെ സാമുദായിക ഉയർച്ചയ്ക്ക് പാത്രമാകുന്നതല്ല എന്ന് കണ്ടതാകാം മറ്റൊരു കാരണം! 

ആത്മ സാക്ഷാത്കാരത്തിന് ഊന്നൽ  : നാരായണ ഗുരു ആത്മ സാക്ഷാത്കാരത്തിൻ്റെയും വ്യക്തിഗത ആത്മീയ വളർച്ചയുടെയും പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു. ബാഹ്യമായ ആചാരങ്ങളിലും ദേവതാരാധനയിലും ശക്തി മതം ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത് ഈ ലക്ഷ്യത്തിന് അനുയോജ്യമല്ലെന്ന് അദ്ദേഹം കണ്ടിരിക്കാം.

ശക്തി മതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള നാരായണ ഗുരുവിൻ്റെ വീക്ഷണങ്ങൾ സങ്കീർണ്ണവും സൂക്ഷ്മവും ആയിരുന്നു. 

ശ്രീനാരായണ ഗുരു ഈഴവ ശിവ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയതിന് പല കാരണങ്ങൾ ചൂണ്ടിക്കാട്ടപ്പെടുന്നു! അവ ചുവടെ ചേർക്കും പ്രകാരം മനസ്സിലാക്കാം:

സാമൂഹ്യ പരിഷ്കരണം  : അന്ധ വിശ്വാസങ്ങളിൽ നിന്നും ജാതി മത ആചാരങ്ങളിൽ നിന്നും മാറി, ആരാധനയിൽ കൂടുതൽ യുക്തിസഹവും സമത്വ പരവുമായ സമീപനം അവതരിപ്പിച്ച് ഈഴവ സമുദായത്തെ നവീകരിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തിൽ നടത്തിയാകുന്നു. 

ബ്രാഹ്മണ ആധിപത്യത്തോടുള്ള വെല്ലുവിളി  : ബ്രാഹ്മണ പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ ആധിപത്യത്തെ വെല്ലുവിളിക്കുകയും ഈഴവ സമുദായത്തിന് കൂടുതൽ ഉൾക്കൊള്ളാവുന്നതും പ്രാപ്യവുമായ ഒരു ആരാധനാരീതി സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യുക എന്ന മറ്റൊരു ലക്ഷ്യം!

അദ്വൈത വേദാന്തം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക  : ഈഴവ സമുദായത്തിനിടയിൽ ദ്വൈത വിരുദ്ധതയും ബ്രാഹ്മണത്തിൻ്റെ പരമമായ യാഥാർത്ഥ്യവും ഊന്നിപ്പറയുന്ന ദാർശനിക പാരമ്പര്യമായ അദ്വൈത വേദാന്തത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യം മുൻനിർത്തി!

സ്വത്വബോധം സൃഷ്ടിക്കൽ  : ചരിത്രപരമായ പാർശ്വവൽക്കരണവും അടിച്ചമർത്തലും നേരിട്ട ഈഴവ സമുദായത്തിൽ സ്വത്വബോധവും ആത്മാഭിമാനവും സൃഷ്ടിക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യം മുൻ നിർത്തി!

പ്രായോഗികവും ലളിതവുമായ ആരാധന  : ശാക്തേയവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സങ്കീർണ്ണമായ ആചാരങ്ങളും അനുഷ്ഠാനങ്ങളുമല്ല, പരമമായ യാഥാർത്ഥ്യത്തിൻ്റെ പ്രതീകമായ ശിവാരാധനയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച് കൂടുതൽ പ്രായോഗികവും ലളിതവുമായ ആരാധനാരീതി അവതരിപ്പിക്കുക എന്ന മറ്റൊരു ലക്ഷ്യം മുൻ നിർത്തി നടത്തിയത്!

ഈഴവ ശിവ പ്രതിഷ്ഠ നടത്തിയതിലൂടെ, നാരായണ ഗുരു ഈഴവ സമുദായത്തിനുള്ളിൽ സാമൂഹികവും മതപരവും ദാർശനികവുമായ പരിവർത്തനം കൊണ്ടുവരാനും കൂടുതൽ സമ്പൂർണ്ണവും സമതുലിതവുമായ ഒരു സമൂഹം സൃഷ്ടിക്കാനും ലക്ഷ്യമിട്ടു.

ശാക്തിക ആരാധനാ സമ്പ്രദായത്തിൻ്റെ നിലവിലെ സ്ഥിതി

കാമാഖ്യ, കാളി ക്ഷേത്രം (കൊൽക്കത്ത), മീനാക്ഷി അമ്മൻ ക്ഷേത്രം തുടങ്ങി   ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ഭക്തരെ ആകർഷിക്കുന്ന നിരവധി പ്രശസ്തമായ ശക്തി ക്ഷേത്രങ്ങൾ നിർമ്മിക്കപെടുകകയും പുതുക്കിപ്പണിയുകയും ചെയ്യുന്നത് തുടരുന്നു.

 നവരാത്രി, ദുർഗ്ഗാ പൂജ, കാളി പൂജ തുടങ്ങിയ ശക്തി മതത്തിൻ്റെ ഉത്സവങ്ങൾ വിപുലമായ ആചാരങ്ങളും സാംസ്കാരിക പരിപാടികളും കൊണ്ട് വിപുലമായി ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു.

 പ്രതിരൂപം, പ്രതീകാത്മകത, പുരാണങ്ങൾ എന്നിവ കല, സാഹിത്യം, സംഗീതം, നൃത്തം എന്നിവയെ പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നു.

ദൈവിക സ്ത്രീ ലിംഗം, ദേവീ ആരാധന, താന്ത്രിക ആചാരങ്ങൾ എന്നിവയിൽ ശക്തി മതം ഊന്നൽ നൽകുന്നത് ആത്മീയ അന്വേഷകരെയും പണ്ഡിതന്മാരെയും ആകർഷിക്കുന്നു.

യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ്, യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം, ഓസ്‌ട്രേലിയ, തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളിൽ അനുയായികളും ക്ഷേത്രങ്ങളും ഉള്ളതിനാൽ ശക്തി മതം ആഗോളതലത്തിൽ വ്യാപിച്ചു.

 ശക്തി മതത്തിൻ്റെ ആധുനിക വ്യാഖ്യാനങ്ങളായി ഫെമിനിസത്തേയും സ്ത്രീ ശാക്തീകരണത്തേയും കാണുന്നു!ഇക്കോ ഫെമിനിസത്തിൻ്റേയും  പരിസ്ഥിതി വാദത്തിൻ്റെയും അതേപോലെ ഉൾക്കൊള്ളലിൻ്റേയും സാമൂഹിക നീതിയുടേയും ഒക്കെ ഉറവിട കേന്ദ്ര സ്ഥാനമായി ശക്തി മതത്തെ കാണാൻ സാധിക്കും! മതാന്തര സംവാദവും താരതമ്യ ആത്മീയതയും ശക്തി മതം  ശ്രദ്ധ ചെലുത്തിയ മറ്റൊരു ആധുനിക മൂല്യ ബോധമാണ് !

എന്നിരുന്നാലും, ശക്തി മതം ചില വെല്ലുവിളികളും അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു:

നഗരവൽക്കരണവും ആധുനികവൽക്കരണവും കാരണം ചില പരമ്പരാഗത ശാക്തേയ ആചാരങ്ങളും അനുഷ്ഠാനങ്ങളും കുറഞ്ഞുവരികയാണ്.

ശക്തി ക്ഷേത്രങ്ങളുടെയും ഉത്സവങ്ങളുടെയും വാണിജ്യവൽക്കരണം ആധികാരികതയെയും സാംസ്കാരിക വിനിയോഗത്തെയും കുറിച്ചുള്ള ആശങ്കകൾ ഉയർത്തുന്നു.

 ശക്തിസത്തിൻ്റെ സങ്കീർണ്ണമായ പ്രതീകാത്മകതയും ആചാരങ്ങളും ചിലപ്പോൾ തെറ്റായി വ്യാഖ്യാനിക്കപ്പെടുന്നു അല്ലെങ്കിൽ ജനകീയ സംസ്കാരത്തിൽ തെറ്റായി പ്രതിനിധീകരിക്കപ്പെടുന്നത് വെല്ലുവിളിയാണ്!

നിലവിൽ, ശക്തി മതം അതിൻ്റെ ആത്മീയവും സാംസ്കാരികവുമായ പ്രാധാന്യം നിലനിർത്തിക്കൊണ്ട് സമകാലിക സന്ദർഭങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്ന, ഊർജ്ജ സ്വലവും ചലനാത്മകവുമായ ഒരു പാരമ്പര്യമായി തുടരുന്നു.

🌼🌼🌼✍🏽✍🏽✍🏽🌼🌼🌼